Σακχαρώδης Διαβήτης 

Τι είναι

Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) χαρακτηρίζεται από διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων με συνέπεια την αύξηση της τιμής της γλυκόζης στο αίμα. Δύο είναι οι κύριοι μηχανισμοί που προκαλούν αυτή την διαταραχή: η ανεπάρκεια του παγκρέατος να παράγει ινσουλίνη και η αδυναμία των κυττάρων του οργανισμού να ανταποκριθούν στην ινσουλίνη.

Ποιες είναι οι αιτίες

Ανάλογα με την διαταραχή ο ΣΔ ταξινομείται σε τρεις κύριες κατηγορίες:

ΣΔ τύπου 1 ή νεανικός: Στον τύπο αυτό τα κύτταρα του παγκρέατος που φυσιολογικά παράγουν ινσουλίνη καταστρέφονται μέσω ενός αυτοάνοσου μηχανισμού, δηλαδή μέσω αντισωμάτων που παράγει ο οργανισμός κατά των κυττάρων του παγκρέατος και έχει ως συνέπεια την απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης.

ΣΔ τύπου 2 ή ενηλίκων: Στον τύπο αυτό και τουλάχιστον στα πρώτα στάδιά του, η έκκριση ινσουλίνης από το πάγκρεας είναι φυσιολογική ή και συχνά αυξημένη, ωστόσο, οι ιστοί του σώματος παρουσιάζουν αντίσταση στην ινσουλίνη, με συνέπεια αυτή να μην μπορεί να μεταφέρει αποτελεσματικά την γλυκόζη στα κύτταρα.

Διαβήτης της κύησης: Στην περίπτωση αυτή ο διαβήτης πρωτοεμφανίζεται στην διάρκεια της εγκυμοσύνης και συνήθως εξαφανίζεται μετά τον τοκετό.

Ποια είναι τα συμπτώματα

Η κλασική συμπτωματολογία του σακχαρώδους διαβήτη περιλαμβάνει την πολυφαγία, πολυουρία, πολυδιψία και την απώλεια σωματικού βάρους. Στον ΣΔ τύπου 1, η νόσος εμφανίζεται συνήθως απότομα και συχνά η πρώτη εκδήλωσή της μπορεί να είναι η διαβητική κετοξέωση, με ναυτία, εμέτους, διάχυτο κοιλιακό άλγος και απώλεια συνείδησης. Στον ΣΔ τύπου 2, η νόσος εισβάλλει βαθμιαία, ενώ συχνά συνυπάρχουν αδυναμία, κόπωση, ζάλη και ευπάθεια σε λοιμώξεις. Συχνά, η συμπτωματολογία στον ΣΔ τύπου 2 λείπει τελείως και ο ασθενής αισθάνεται υγιής.

Πώς γίνεται η διάγνωση

Τα κριτήρια για την διάγνωση του σακχαρώδη διαβήτη είναι τα ακόλουθα:

• Γλυκόζη μετά από 8 ώρες νηστεία >126mg/dl
• Γλυκόζη μετά από 2 ώρες μετά από φόρτιση με 75 g γλυκόζης από του στόματος > 200 mg/dl
• Παρουσία συμπτωμάτων (πολυουρία, πολυδιψία, απώλεια βάρους) και τυχαία τιμή γλυκόζης >200 mg/dl
• Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) >6.5%

Πώς αντιμετωπίζεται

Ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 1 που οφείλεται σε απόλυτη έλλειψη ινσουλίνης αντιμετωπίζεται με την χορήγηση ινσουλίνης υποδορίως με συχνό έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα. Υπάρχουν διάφοροι τύποι ινσουλίνης που διαφέρουν στην ταχύτητα και διάρκεια της δράσης τους και πολλά σχήματα που μπορεί να χρησιμοποιηθούν για τον βέλτιστο έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα ενώ τα τελευταία χρόνια η χρήση αντλιών συνεχούς έγχυσης ινσουλίνης με παράλληλη στενή παρακολούθηση των επιπέδων γλυκόζης του αίματος με τεχνολογία αισθητήρα κερδίζει έδαφος στην αντιμετώπιση του ΣΔ τύπου 1. Αντίθετα, στα αρχικά τουλάχιστον στάδια ο σακχαρώδης διαβήτη τύπου 2 αντιμετωπίζεται με αντιδιαβητικά δισκία ενώ στην πορεία μπορεί να απαιτηθεί η χορήγηση ινσουλίνης. Τέλος η αντιμετώπιση του διαβήτη της κύησης περιλαμβάνει δίαιτα με συχνό έλεγχο των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, αλλά και τη χορήγηση ινσουλίνης, ενώ τα αντιδιαβητικά δισκία, με τα τωρινά δεδομένα, δεν έχουν αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα και προφίλ ασφάλειας στην κύηση.

Επιπλοκές

Η ανεπαρκής ρύθμιση των τιμών του σακχάρου στο αίμα μπορεί να επιφέρει τόσο οξείες όσο και χρόνιες επιπλοκές. Στις οξείες περιλαμβάνονται η διαβητική κετοξέωση, συνηθέστερη σε ΣΔ τύπου 1, που εμφανίζεται με ναυτία, εμέτους, διάχυτο κοιλιακό άλγος και απώλεια συνείδησης, το υπερωσμωτικό μη κετοξικό κώμα, με σημεία αφυδάτωσης και απώλεια συνείδησης, συχνότερο σε ΣΔ τύπου 2 και η υπογλυκαιμία που αποτελεί πρακτικά επιπλοκή της θεραπείας, αν χορηγηθεί λανθασμένη δόση ινσουλίνης σε συνάρτηση με τις εκάστοτε μεταβολικές ανάγκες, που εμφανίζεται με εφίδρωση, τρόμο, ευερεθιστότητα και απώλεια συνείδησης. Στις χρόνιες επιπλοκές, λόγω παρατεταμένα αυξημένων τιμών σακχάρου αίματος, συγκαταλέγονται παθήσεις των ματιών (διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια), των νεφρών (διαβητική νεφροπάθεια), της καρδιάς και των μεγάλων αγγείων (στεφανιαία νόσος, αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο), η περιφερική αγγειοπάθεια και νευροπάθεια των κάτω άκρων με πόνο στα κάτω άκρα και έλκη που δεν επουλώνονται αλλά και η επιρρέπεια σε λοιμώξεις. Για τους λόγους αυτούς οι ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη χρειάζονται τακτική παρακολούθηση για την ρύθμιση των τιμών του σακχάρου αλλά και την πρόληψη ή και αντιμετώπιση των επιπλοκών της νόσου.